Inundatie In de derde week van september 1939 werd overgegaan tot inundatie van het Grebbeliniegebied. Begonnen werd met de Vijfde Kom, de Asschatterkom. Het was de eerste kom die onder water gezet werd en deze actie gold als ‘proefinundatie'. De kom lag voor het grootste deel in Leusden en deels in Woudenberg. Op 18 september…
In de derde week van september 1939 werd overgegaan tot inundatie van het Grebbeliniegebied. Begonnen werd met de Vijfde Kom, de Asschatterkom. Het was de eerste kom die onder water gezet werd en deze actie gold als ‘proefinundatie’. De kom lag voor het grootste deel in Leusden en deels in Woudenberg. Op 18 september 1939 werd de sluis in het Valleikanaal in Asschat dichtgezet en het land liep langzaam onder water tot 3,50 meter boven nap. Normaal was de waterstand van het Valleikanaal 1,60 meter boven nap. De bewoners waren geëvacueerd. Hun woningen zouden, afhankelijk van de hoogteligging, soms tot meer dan een halve meter in het water komen te staan. In de inundatiegebieden zijn op diverse plaatsen in de voorterreinen van de frontlijn en de voorposten, tankgrachten gegraven. Zo ook dwars door het terrein van het voormalige Asschatterbos. Het Valleikanaal fungeerde ook als tankgracht. Door de inundaties waren de gegraven tankgrachten onzichtbaar. Maar liefst vijfenzestig gezinnen moesten huis en haard verlaten, waarvan 53 gezinnen uit de gemeente Leusden en twaalf uit de gemeente Woudenberg. In totaal ging het om driehonderd mannen, vrouwen en kinderen. Uit deze eerste evacuatie werd goede lering getrokken: zo werd besloten bij toekomstige evacuaties tevoren geen oogsten meer van het land te halen omdat dit veel teveel tijd kostte en te weinig opleverde. Bij de eerste evacuatie werd het vee nog per boerderij afgevoerd. Bij een grootscheepse evacuatie zou dit anders moeten, grootschaliger. De koeien van alle boerderijen zouden samengevoegd in grote kuddes moeten worden afgevoerd. In de weken na 18 september werd het gehele gebied ten oosten van de Grebbelinie in fases geïnundeerd, nadat de betreffende bewoners waren geëvacueerd. Van alle gemeenten was het aantal inwoners dat geëvacueerd moest worden nergens zo hoog als in Leusden.
Op zaterdagmiddag 9 september 1939 kwam de burgemeester samen met de veldwachter huis aan huis aanzeggen dat de bewoners uiterlijk dinsdag 12 september uit hun huizen moesten zijn. Dit vanwege het feit dat het gebied geïnundeerd, onder water gezet, zou worden. Dat was nodig in verband met de toenemende oorlogsdreiging. Men had dus twee werkdagen de tijd om huisraad in te pakken. De boeren moesten al hun vee evacueren en de oogst die nog op het land stond werd met de hulp van militairen van het land gehaald. Ook de hooibergen werden leeggehaald. De vader van Jan Blom (1934) was bierbrouwer bij Phoenix in Amersfoort. Hij had geen koeien. Wel had hij een paar varkens en veertig of vijftig kippen. De familie Blom kreeg te horen dat ze ondergebracht zou worden in een woning aan de rand van de Leusderheide. Daar stonden huizen leeg en daarom kregen degenen die zelf geen nieuw onderkomen hadden kunnen vinden daar een woning toegewezen. De varkens en kippen zijn niet meegegaan, weet Jan. Waarschijnlijk zijn deze aan de overheid verkocht.
De genoemde routes passeren Inundatiegebied Asschat en zijn geschikt voor wandelen, fietsen of skeeleren. Ontdek ze op jouw favoriete manier.
Leusden in de Grebbelinie (1939-1945) is een boek van José Huurdeman over de oorlog in onze streek. Deze fietstocht brengt je langs een aantal markante locaties uit de oorlogstijd.
In 1939 en 1940 is langs het Valleikanaal, daar waar deze verder van de oude dijk af ligt (naast woonwijk 't Vliet en bedrijventerrein De Horst) nog een tweede dijk aangelegd. Hier lag dus een dubbele dijk. De nieuwe dijk lag evenwijdig aan en op ruim tweehonderd meter van de oude dijk. Het zand voor…
Voorposten Asschat verdedigde de andere toegangsweg vanuit het oosten: de Asschatterweg. De stellingen van Voorposten Asschat bevonden zich in de Asschatterkeerkade en in het voorwerk de Schans. In tegenstelling tot die van Stoutenburg waren deze voorposten wat beter geoutilleerd. In Asschat waren betonnen kazematten, een gietstalen koepelkazemat, lignissen, een hulpverbandplaats, verbindingsloopgraven, schuilnissen, groepsschuilplaatsen, hulpposten, latrines,…
Evacuatie naar ErmeloOp 10 mei 1940 klonk om vier uur in de vroegte hoorngeschal, de oproep voor alle in Achterveld gelegerde militairen om naar hun stellingen te gaan. De hele familie Boersen hielp mee om de kapitein en de luitenant de deur uit te helpen. Beide ransels moesten gevuld worden, het noodzakelijkste meegenomen. Nog voor…
In de ochtend van vrijdag 11 mei 1940 om 8.00 uur moesten de Stoutenburgers zich verzamelen bij Jan van den Hengel, ‘Jan de Bakker' genoemd, op de driesprong in Stoutenburg. Vanaf de driesprong liepen de vluchtelingen langs Den Eng richting Amersfoort. Bertus Huurdeman (1927) en zijn familie van boerderij Den Eng liepen dus weer langs…
Evacuatie en vernieling boerderij Al meteen na het melken in de ochtend op 10 mei 1940 kwam op De Johanneshoeve de aanzegging dat zoon Jan van den Berg (1921) moest vertrekken met de koeien. Van vrijwel elke boerderij kwamen er ook één, soms twee koedrijvers mee, dat kon een zoon zijn of een knecht. De…
Brug over het Valleikanaal die een grote rol speelde in de Tweede Wereldoorlog.
De 60 kilometer lange Grebbelinie liep dwars door Leusden. Bij de aanleg van de Grebbeliniedijk in de achttiende eeuw werden komkeringen aangelegd om het water van de inundaties tegen te houden. Er waren in 1940 in totaal elf kommen, elk met een keerkade.
Voorposten Stoutenburg komt voort uit de dappere weerstand die in mei 1940 is geboden tegen oprukkende Duitse troepen. Daarmee droegen de militairen van het 16e Regiment bij aan de verdediging van Amersfoort.
De Moespot is een voormalige school waar het akkoord van Achterveld, ook wel de voedselconferentie, werd getekend.
Wist je dat er een schijnvliegveld was in de oorlog? Midden op Landgoed Den Treek.
