Wandelroute door Beekdal naar Binnenstad

Beekdal en Elisbeth Groen

Je start de route vanaf de Lockhorsterweg (de aanlooproute vanaf de IJsbreker staat in het rood aangegeven). Loop richting de spoorwegovergang en sla voor het spoor rechtsaf de Dorresteinseweg op. Na het tunneltje onder de A28 door ga je rechtsaf het bos in. Neem het eerste pad hierna weer rechts zodat je langs het talud van de snelweg loopt. Je gaat tussen de velden van voetbalvereniging AFC Quick en een volkstuinencomplex door. Aan het eind sla je eerst rechts en daarna direct linksaf. Je loopt nu langs de Heiligenbergerbeek. Bij de eerste brug steek je de beek over en na 100 meter sla je linksaf zodat je nog steeds langs de beek loopt (nu aan linkerzijde). De wandeling gaat door Elisabeth Groen, een nieuw stadspark dat is aangelegd op het terrein van het oude Sint Elisabeth ziekenhuis. In het voormalig ketelhuis is nu het Parkhuis gevestigd, hierin zal ook horeca komen.
Voordat het pad scherp naar links gaat, neem je het wandelpad schuin rechts en loop je richting de weg (Gasthuislaan). Hier steek je de weg over, de parkeerplaats over richting de ingang van Park Randenbroek. Als je gelukt hebt staat er een leuke koffiewagen met heerlijke kokosmakronen.

Park Randenbroek

De naam Randenbroek is ontstaan als buitenplaats, door zijn ligging: op een rand van een moerassig gebied (= broek). Het stadpark is erg populair in Amersfoort. Je vindt hier veel kleine paadjes die over de heuvels lopen. De heuvels zijn rivierduinen die na de laatste ijstijd zijn ontstaan.

In het Koetshuis bevinden zich nu o.a. een creatief atelier en poppentheater Toermalijn. Camilla Koevoets betovert met haar poppen generaties van kinderen en volwassenen. Eerst vanuit de Koppelpoort, waar de wandeling langs komt, maar sinds een aantal jaar vanuit dit koetshuis. Sjoempie, de kleine marionettenclown van Poppentheater Toermalijn, vertoont aan het einde van iedere voorstelling zijn kunstjes! Aan het eind vliegt Sjoempie weg, in zijn vliegmachine! En dan… is de voorstelling echt afgelopen.

Je loopt rechtdoor langs de vijver en neemt de eerste trap rechts. Bovenop sla je linksaf en neem je de trap weer naar beneden. Je steekt de parkweg schuin-rechts over en gaat weer een trap omhoog. Bovenop neem je de trap schuin-links weer naar beneden en loopt richting het speelveld van het park. Je ziet nu het toegangshek waar je het park weer uitloopt, steekt rechtdoor de weg over en gaat de Zwaanstraat in. Volg de beek en pak het voetpad wat met de bocht mee langs de beek loopt. Je loopt nu achter een hoog gebouw langs richting de Stadsring. Ga rechtsaf en steek bij de stoplichten over. Ga nu links en steek de Stadsring over, sla rechts- en direct weer linksaf het bruggetje over. Na het bruggetje sla je linksaf ‘Plantsoen Oost’ in. Dit pad loopt rondom het oude centrum van Amersfoort. Het eerste deel van de route gaat nu langs de oude tweede stadsmuur van Amersfoort.

Volg Groeten uit Leusden ook op Instagram en Facebook

Over de tweede stadsmuur

De bouw van de tweede stadsmuur begon na 1380 ten noordoosten van de stad. Vanuit Gelre werd de meeste dreiging verwacht. De muur bleef bestaan tot 1831, toen de stenen van de stadsmuur vanaf de Slijkpoort konden worden hergebruikt voor de bouw van militaire stallen. Bij het Sint Janskerkhof bleek de stadsmuur zelfs geschikt om onderdeel te worden van gebouwen. Toen in 1974 de kazerne aan de Beestenmarkt werd afgebroken, kwamen de fundamenten van de stadsmuur weer aan het licht. Deze werden opgemetseld en zijn nu te zien in Plantsoen-Oost achter het complex Waltoren en Binnen de Veste (bron: Amersfoort op de Kaart).

Blijf het pad om het oude centrum 1.5 km volgen. Je loopt langs Stadsmuur Achter de Kamp, de resten van de Kamperbuitenpoort en over de Stadsmuur Sint Annastraat. Halverwege de muur kan je met een trap naar beneden, maar blijf de muur volgen richting theater de Flint.

De aarden wal en de stadsmuur aan de Sint Annastraat geven een goed beeld van de situatie na 1560. Toen werd aan de binnenzijde van de stadsmuur een aarden wal opgeworpen. De aarden wal versterkte de stadsmuur, die door de toegenomen vuurkracht van kanonnen in het midden van de 16de eeuw niet langer weerstand kon bieden aan kanonskogels.
Vanaf 1657 tot 1935 stonden buiten de stadsmuur hooibergen, die hoorden bij stadsboerderijen. Na een stadsbrand in 1657 mochten ze in verband met brandgevaar niet langer in de stad staan. Toegang tot de hooibergen was er via de Coninckspoort, die in 1658 werd aangelegd en in 1842 afgebroken. De muur bleef toen staan, omdat er bedrijfjes tegen aan waren gebouwd. In 1934 stortte een deel van de stadsmuur in, maar werd weer hersteld. Een nieuwe restauratie volgde tussen 1973 en 1978 en in 2009 werd de stadsmuur bij de Sint Annastraat, inmiddels een rijksmonument, opnieuw gerestaureerd (bron: Amersfoort op de Kaart)

De oude Eemloopbrug

Na de muur steek je de straat over en vervolg je je weg langs de Beek. Bij de Bloemendaalsestraat steek je de weg weer over. Rechts zie je de Bloemendaalse Buitenpoort. Als je Platsoen Noord weer inloopt kom je langs de overblijfselen van  de Israëlische Begraafplaats. Halverwege zie je aan de linkerkant een kunstwerk: De oude Eemloopbrug. Archeologen hebben tijdens de herinrichting van het Zocherplantsoen de oorspronkelijke bedding van de rivier de Eem aangetroffen. Kunstenaar Couzijn van Leeuwen heeft een brug gemaakt, met allerlei elementen die naar water verwijzen. Zo wordt op een symbolische manier de aandacht gevestigd op de historie van deze plek.

Aan het eind van het pad kom je uit naast de Koppelpoort van Amersfoort. Het pand rechts is de oude Volmolen van Amersfoort. Hier is sinds 2020 een katoendrukkerij gevestigd. Op de muur zit een plaquette met de kaart van Amersfoort rond 1850. Links zit het oude cafe van Rein van de Broek, veelzijdig trompettist, burelist en componist. Als bandlid van Ekseption heeft hij grote bekendheid gekregen met de nummers Trumpet Cross en Tarantuella, de begin- en eindtunes van Radio Tour de France. Aan de overkant van de gracht zit stadsbrouwerij De Drie Ringen. Kijk je helemaal naar links dan zie je museum Flehite.

Van Zompie naar het Mirakel

Je loopt rechts onder de Koppelpoort door en volgt de weg die links langs het spoor over de Eem loopt en daarna weer links afbuigt. Je staat nu aan de achterkant van de Koppelpoort. Er is zoveel informatie geschreven over de Koppelpoort. Een leuk feitje is dat Zompie, de kleine marionettenclown uit het park Randenbroek, hier vroeger woonde.

Steek nu schuinrechts de weg over en pak het voetpad Plantsoen West. Ook hier kom je weer langs een onopvallend kunstwerk: Two sitting Men van kunstenaar Tom Claassen. Het zijn twee mannen van hout. Goed zoeken! Je loopt door een klein parkje ‘Davidsbolwerk’. Midden in het gras liggen nog een aantal grafstenen van de Eerste Algemene Begraafplaats Achter Davidshof. De begraafplaats is geruimd vanwege de bouw van het stadhuis dat je links ziet. Je gaat linksaf richting Parkeerplaats Achter Davidshof en loopt richting de gracht, dit is de Westsingel. Sla rechtsaf langs de gracht en ga bij de brug naar links de Bollebruggang in. Ooit heeft hier een Middeleeuwse Stadspoort gestaan. In de muur zie je een afbeelding van de Hellehond, verwijzend naar de naam van deze brug: De Hellebrug.

Ga rechtsaf de Breestraat in. Je loopt nu recht op Onze Lieve Vrouwetoren af, beter bekend als de Lange Jan van Amersfoort. De toren is de oorsprong van het Rijksdriehoeksgrid, het coördinatenstelsel van Nederland. De bouw van de toren is betaald uit de opbrengsten van pelgrims. Door de vondst van een Mariabeeldje groeide Amersfoort uit tot een bedenoortsplaats. Dit Mirakel van Amersfoort staat veel beschreven op internet. De kerk bij de toren is ontploft. Je kunt op het plein op de grond de contouren van de de kerk zien.

Langs de eerste stadsmuur

Loop rechtdoor richting de Krankeledenstraat, een kleine straat met veel kroegen. Aan het eind sla je linksaf de Langestraat in en daarna de eerste rechts, de Scherbierstraat. Een tip is de spellenwinkel aan de linkerkant. Steek rechtdoor het pleintje over richting de Muurhuizen. Je volgt deze eerste stadsmuur tot aan de eerste weg rechts. Het huis op de hoek is Huis Bollenburgh, hier woonde Johan van Oldenbarnevelt. Aan het eind van de Weeshuisgang sla je rechtsaf. Kijk nog even naar links, hier zie je over de brug Het Huis met de Paarse Ruiten. Of blauw, daar is niet iedereen het over eens. Je loopt nu weer langs de gracht en gaat na Mariënhof direct links de Kleine Haag op. Voor de stoplichten kan je linksaf Plantsoen Zuid in. Je loopt richting waterpoort Monnickendam. Deze poort is onderdeel van de tweede stadsmuur en hier loopt het water van de Heiligenbergerbeek de stad in. Naast de functie als verdediging konden ze ook de waterhuishouding regelen.

De Heiligenbergerbeek

Als je de poort bent overgestoken ga je het eerste bruggetje rechts richting de Stadring. Je steekt deze weer over bij de stoplichten en loopt weer het pad achter de hoge gebouwen langs. Je volgt weer de Heiligenbergerbeek. Aan het eind ga je rechtsaf de Zwaanstraat in en na 100 meter steek je de Bisschopsweg over. Let op: je neemt nu het pad aan de overkant van de beek linksaf. Je hebt dus het water nu aan de linkerkant. Dit pad loop je helemaal af, zijpaden negeren. Je loopt langs de schaatsbaan en daarna langs voetbalvelden. Steek bij de Gasthuislaan over en vervolg je weg door het park. Na een kleine kilometer ga je links de brug over en daarna het pad rechts. Dit pad gaat met een bocht naar links en je loopt nu langs de rand van Kinderboerderij de Vosheuvel. Het pad draait naar links, op de parkeerplaats ga je rechtsaf richting de grote weg. Ga hier rechtsaf, de Heiligenbergerweg op. Je loopt de laatst kilometer van de route langs een fietspad. Als je de snelweg over bent loop je langs Huis Heiligenberg.
Het witgepleisterde landhuis staat iets hoger dan de omgeving en is daardoor van een afstand zichtbaar. De oorspronkelijke naam was Hohors, ontleend aan de twaalf meter hoge ‘berg’ op het terrein, van oorsprong een rivierduin. Helaas is dit bos niet openbaar. Bij de verkeerslichten sla je rechtsaf de Lockhorsterweg op of je loopt rechtdoor richting parkeerplaats de IJsbreker / Fort33.